Men kèk pami sijè ki pral diskite pandan rankont la, ki demare Dimanch e ki pral fini 13 Novanm:
COP
Abreje pou Conference of the Parties to the U.N. Framework Convention on Climate Change (Konferans Peyi ki Siyen Konvansyon L'ONU sou Chanjman Klimatik)
Premye rankont la te dewoule an 1995, e li sèvi tou kom rankont peyi ki te siyen Pwotokòl Kyoto a an 1992 - ki se premye fwa peyi yo te pran angajman pou yo redui gaz efè de sèr yo ak sa yo ki te siyen Ako Paris 2015 la. Gouvènman ki te rankontre nan kapital peyi la Frans yo sa gen 6 zan desa te fikse kòm objektif pou mentni rechofman klimatik la a -2 degre santigrad (3.6 degre Farenheit) oubyen pa plis pas 1.5C (2.7F) anvan fen syek sa a.
26èm konferans la te ranvwaye ane pase a akoz pandemi kowonavirus la. Gen plis pase 25,000 delege ki enskri pou asiste evenman Glasgow la, ke responsab Grand Bretay Alok Sharma ap pawone.
HIGH-LEVEL SEGMENT (Segman Wo Nivo)
Plis pase 100 lidè mondyal pral asiste debi rankont o somè a Lendi ak Madi - ke yo bay non "segman wo nivo" a - pami Prezidan Etazuni Joe Biden ak Premye Minis Britanik Boris Johnson.
Chanselye Almay la, Angela Merkel, ki te prezide premye rankont COP a pral fè dènye parèt li nan peyi etranje antanke dirijan Alman. Premye Minis End la Narendra Modi ap asiste pou premye fwa ane sa a.
Rèn Elizabeth II ak Pap Francois anile plan yo te genyen pou vwayaje Glasgow, pandan ke Prezidan la Chin, Xi Jinping, Prezidan Rusi Vladimir Putin, ak Prezidan Brezil Jair Bolsonaro pa anvizaje asiste - men yo ka pwononse diskou virtyèl.
NDCs (Nationally Determined Contribution - Kontribisyon ki Detèmine Nasyonalman)
Akò Paris a te fikse yon dat ideyal pou limite rechofman klimatik la men li te kite chak peyi deside poukont li dat pa li pou rediksyon an - se poutèt sa yo rele'l Kontribisyon ki Detèmine Nasyonalman.
Yon pati plan an sete pou peyi revize regilyèman e si nesesè chanje dat limit yo fikse a pou asire yo atenn objektik ki fikse nan akò Paris a.
Gouvenman yo te sipoze prezante nouvo NDC yo 5 an apre Paris, men dat limit sa a te ranvwaye san okenn gwo anons pat fet ane pase a, akoz pandemi kowonaviris la.
PARIS RULEBOOK (Règ Paris yo)
Peyi yo te espere finalize swadizan Règ Paris yo apre kèk ane, men kèk eleman akò sa a poko finalize jous kounyea.
Pami yo - gen kijan peyi fèt pou yo koleksyone epi rapòte kantite gas a efè de sèr yo pwodui yon fason ki transparan epitou kijan pou kontwole mache chabon mondyal yo.
CLIMATE FINANCE (Finansman Klimatik)
Youn nan kestyon kle rankont COP26 la se kijan peyi sou devlope yo pral fè fas ak gwo depans y'ap oblije fè pou vag sou konbustib fosil epi adopte pito enèji renouvlab. Sa mande tou pou yo adapte yo a konsekans inevitab rechofman klimatik la ki deja nan atmosfè a.
Gen yon konsansus ke peyi rich yo, ki responsab pou pakèt gaz a efè de sèr ki lakoz chanjman klimatik la gen pou yo kouvri depans sa yo. Kestyon an se ke yo poko deside konbyen pou yo depanse.
JUST TRANSITION (Tranzisyon Jis)
Anpil gouvènman souliyen ke jwenn travay "vèt" (setadi ki pa gen move konsekans sou anviwonman an) pou dè milyon moun kap travay kounyea nan endistri enèji fosil konbustib la se yon kokenn chenn defi li ye.
Se yon verite pou peyi sou devlope yo men tou pou peyi ki pi rich yo tankou Etazuni kote minn chabon ak chan petwòl yo anplwaye yon pakèt moun nan rejyon ki ta sibi move konsekans ekonomik si se pat pou prezans yo.
CARBON SINKS (Evye Chabon)
Pye bwa, tè umid ak lanmè wetire monoksid de karbòn nan atmosfè a tout tan.
Kalkil pou konnen konbyen CO2 yo absòbe epi sere nan "evye chabon" sa yo fè pati kle ekasyon an.
Gen peyi ki kwè yo ka ekilibre pi fo emisyon yo ak pwòp resous natirèl pa yo; savan yo ak anvironmantalis yo mefye yo.
GRETA FACTOR (Faktè Greta a)
Militan chanjman klimatik Greta Thunberg, ki se moun peyi la Suèd, deklare li pa vle pou moun fikse atansyon yo sou limenm ak lot militan yo. Li kwè yo ta fèt pou yo koute sa peyi sou devlope yo gen pou di tou.
Sepandan Thunberg, ki te enspire mouvman Fridays for Future (Vandredi pou l'Avni an) te resevwa akèy fanatik yo konn rezève pou gwo vedèt mizik yo lè li te rive Glasgow Samdi nan tren.
Sekretè Jeneral Nasyonzuni an, Antonio Guterres admèt manifestasyon kont chanjman klimatik yo mete presyon sou lidè mondyal yo pou yo pran kestyon an pi o serye.
"Kontinye mande aksyon," Guterres di konferans pou jenès la Samdi.
Enfomasyon pou repotaj sa a soti nan Associated Press
Facebook Forum